Jak liczyć emeryturę w zależności od stażu pracy?

Wstęp

Wyliczenie emerytury w zależności od stażu pracy to jedno z najważniejszych zagadnień dla osób planujących zakończenie kariery zawodowej. Odpowiedź brzmi: im dłuższy staż pracy i wyższy zgromadzony kapitał – tym wyższe świadczenie emerytalne, a szczegółowe zasady określają zarówno obowiązujące ustawy jak i bieżące projekty przepisów [1][3][5]. Poniżej znajdziesz wyczerpującą analizę dostępnych opcji, kryteriów stażu i sposobów wyliczenia emerytury w polskim systemie prawnym.

Jak staż pracy wpływa na prawo do emerytury?

Jednym z kluczowych elementów decydujących o prawie do emerytury jest długość udokumentowanego stażu pracy, obejmującego okresy składkowe i nieskładkowe. Aby uzyskać prawo do minimalnej emerytury w Polsce, kobieta musi udokumentować co najmniej 20 lat takich okresów, a mężczyzna 25 lat [1][4][5]. Okresy nieskładkowe mogą stanowić maksymalnie 1/3 okresu składkowego [4]. Niespełnienie tego minimum nie wyklucza otrzymania emerytury, ale oznacza świadczenie na zauważalnie niższym poziomie [2].

Przykładowo osoby z 10-letnim stażem pracy mogą otrzymać emeryturę już na poziomie 250–300 zł brutto [2]. Wysokość emerytury zależy więc bezpośrednio od długości okresów składkowych i nieskładkowych oraz sumy zgromadzonych składek na koncie w ZUS [3][4].

Emerytura stażowa – czym się różni i dla kogo?

Emerytura stażowa to rozwiązanie umożliwiające przejście na emeryturę osobom, które osiągnęły bardzo długi staż pracy, niezależnie od ustawowego wieku emerytalnego [1][3][5]. Na ten moment standardowe przepisy przewidują wiek emerytalny 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, z wymaganym minimalnym stażem 20 i 25 lat pracy [1][4]. Projekty prezydenckie z 2021 r. przewidują możliwość uzyskania emerytury stażowej po 39 latach pracy przez kobiety i 44 przez mężczyzn [1], natomiast inne propozycje mówią o odpowiednio 35 i 40 latach [3][5][7].

Prawo do emerytury stażowej dotyczyć będzie tylko tych osób, które nie tylko wykażą wymagany staż, lecz także zgromadzą kapitał umożliwiający wypłatę świadczenia co najmniej na poziomie minimalnym, a w przypadku niektórych projektów – nawet 120% tej kwoty [3]. W praktyce oznacza to konieczność posiadania środków, które zapewnią wypłatę ok. 2 137 zł brutto miesięcznie [3].

Jak dokładnie liczy się wysokość emerytury?

Wyliczenie wysokości emerytury polega na podzieleniu zgromadzonego kapitału emerytalnego przez średnie dalsze trwanie życia ustalane na moment przejścia na emeryturę [6]. Kluczowe składniki to:

• liczba udokumentowanych lat pracy i odprowadzonych składek (okresy składkowe i nieskładkowe)
• suma zwaloryzowanych składek i środków na subkoncie
• tablice statystyczne dalszego trwania życia ogłaszane przez GUS
• moment złożenia wniosku, wpływający na wskaźniki waloryzacji oraz aktualność tablic

Osoby spełniające wymagania minimalnego stażu i wypracowanego kapitału mają gwarantowaną wypłatę na poziomie minimalnej emerytury, która w 2024 roku wynosi 1780,96 zł brutto, a w 2025 wzrośnie do 1878,91 zł brutto [3][4][9]. W praktyce każdy dodatkowy rok pracy i każda opłacona składka zwiększają kapitał, co przekłada się na wyższą miesięczną emeryturę [6].

Warianty projektów ustaw i zasady szczegółowe

W ostatnich latach powstało kilka konkurencyjnych projektów ustaw regulujących emerytury stażowe: prezydencki projekt (39 lat/44 lata), projekty parlamentarne (35 lat/40 lat) [1][3][5][7]. Różnice obejmują nie tylko wymagany staż, ale także warunki kapitałowe:

• w niektórych projektach konieczne jest wypracowanie kapitału na poziomie ponad 120% minimalnej emerytury
• niektóre projekty wykluczają osoby urodzone przed określoną datą
• prawo do emerytury stażowej przysługuje wyłącznie po spełnieniu obu kryteriów: stażowego i kapitałowego

W przypadku osób, które nie osiągną wymaganego minimalnego stażu, emerytura zostanie obliczona proporcjonalnie do zgromadzonego kapitału, jednak bez dopłat do kwoty minimalnej [2][4].

Wpływ dłuższego stażu pracy na wysokość emerytury

Każdy rok dodatkowej pracy powyżej minimum ustawowego tworzy podwójną korzyść: podwyższenie zgromadzonego kapitału oraz skrócenie przyszłego okresu wypłaty emerytury, co prowadzi do wyższej miesięcznej wartości świadczenia [6]. Oznacza to, że najbardziej premiowane są długie staże pracy z wysoką regularnością odprowadzanych składek [3][6].

Według analiz, średnia podwyżka emerytur po ich ponownym przeliczeniu w 2025 roku może wynieść nawet 230 zł miesięcznie, co pokazuje jak decyzja o późniejszym przejściu na emeryturę i dalszym odprowadzaniu składek wpływa na końcowy poziom świadczenia [8].

Podsumowanie zasad wyliczania emerytury w zależności od stażu pracy

O wyliczeniu emerytury decyduje staż pracy, wysokość składek i moment odejścia na świadczenie. Dla minimalnej emerytury wymagane jest co najmniej 20 lat pracy w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn [1][4]. Projekty emerytur stażowych przewidują możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę po spełnieniu wymagań stażowych i kapitałowych (minimum 35/39 lat dla kobiet, 40/44 lata dla mężczyzn, kapitał przynajmniej 120% minimalnej emerytury) [3]. Każdy dodatkowy rok pracy i składka podnoszą wysokość świadczenia [6]. Osoby niespełniające wymogów otrzymują emeryturę w niższej kwocie bez prawa do dopłaty do minimum [2][4].

Źródła:

1. https://interviewme.pl/blog/emerytury-stazowe
2. https://forsal.pl/gospodarka/aktualnosci/artykuly/9848975,masz-60-lat-i-10-lat-pracy-taka-emeryture-wyplaci-ci-zus.html
3. https://www.livecareer.pl/prawo-pracy/emerytury-stazowe
4. https://www.infor.pl/prawo/prawa-seniora/emerytura/6514747,staz-pracy-a-wysokosc-emerytury-jak-potwierdzic-okresy-skladkowe-i-nieskladkowe-kalkulator-stazu-pracy-i-wyjasnienia-zus.html
5. https://www.biuroprecyzja.pl/emerytury-stazowe-najnowsze-informacje/
6. https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-przejscie-na-emeryture-kiedy-najkorzystniej
7. https://gp24.pl/emerytury-stazowe-w-polsce-2025-ile-dostana-emeryci-tabela-wyliczen-zasady-i-prognozy/ar/c1p2-28043199
8. https://serwisy.gazetaprawna.pl/emerytury-i-renty/artykuly/9880782,zus-ponowne-przeliczenie-emerytury-2025.html
9. https://www.mojeppk.pl/aktualnosci/subiektywny_przeglad_miesiaca_pazdziernik25.html